Wednesday, July 27, 2011

गाउँमा पन्ध्र


गाउँ
बिहानदेखि शनिबार
पचास ग्राम गुलियो र पाँच किलो खल्लो रासिन थाप्नुलाई
दिनभरि तौल गर्ने र बिल काट्ने मान्छेकोअघि
झ्याउँकिरी जस्तै घाममा कराउँछ।

पन्ध्रको खर्च आउने शनिबार मात्र हुन्छ।
नहुन पनि सक्छ।

गाउँमा शनिबार चाड चल्छ
गोरूको हत्या।
सुङ्गुरको हत्या।
पन्ध्र दिनको तृप्ति एउटा शनिबारले मेटाउँछ।

आइतबार बजार जान्छ थुप्रै रहरका थैली बाँधेर गाउँ
कुन गल्ली हिँड्छ- कतिचोटि
चिया दोकानअघि उभिन्छ गाउँका सोँचाइहरू
मीठो र सफा, योभन्दा आफ्नै घरका चुल्हामा पाकेको सपना बुन्छ।

माया र सम्झानाको स्वाद भरिएको
सानो मीठाईको पोका बोकेर फर्किन्छ गाँउ।
बाटामा आफन्त
परिवारलाई एउटा एउटा बजारको गन्ध चखाउँछ।
अनि थाकेर नथाकेको र नथाकेर थाकेको अनुहारको रङ्ग फेर्दै
एक कप चिया आफ्नै चियाबारीको पिउँछ।
आफ्नै घरको चुल्हामा पाकेको पिउँछ-सोँच्दै
अब सपना कति बाँकी रह्‍यो ?
अब रहर कति बाँकी रह्‍यो ?

अर्को शनिबार आइपुग्छ।
अर्को आइतबार आइपुग्छ त्यसरी नै।
रहर र सपना पनि उस्तै बाँकी र पूर्तिको सूचि बोकेर आइपुग्छ।
कति पन्ध्र, शनिबार र आइतबारले पहाड चढे होला ?
कति पन्ध्र, गाउँले बजार चढ्यो होला ?
थाहै छैन गाउँलाई। तर थाहा छ गाउँलाई
एउटा पन्ध्रमा एउटा झिनो सपना पुरा हन्छ। एउटा झिनो रहर पुरा हुन्छ।
थाहा छ गाउँलाई
पन्ध्रमा फेरि अर्को सपना अधुरो रहिरहन्छ।
पन्ध्रमा फेरि मीठो रहर, तितो भइ नै रहन्छ।














.

Tuesday, July 19, 2011

साइरन

साइरनको टँ टँ ध्वनिले
चियाबारीको मुटुलाई भ्राइब्रेसन गरिएन भने
कोही बेला टीनको खोरबाट भालेले पनि
गीत गाउन बिर्सिदिँदोरहेछ।

प्रभातको हात काट्ने चिसो होस्
या मन कुट्क्क दुख्ने दिनको थप्पड
अचानो बनिन के साह्रो छ र
बन्द चियाबारीको सरिरलाई।

चिया उसिन्न ब्यूँझेका हातहरू
नूनको गुलियो रस् सुरूप्प चाख्छन्
आऊ ! लौ ..चिया
सुनेर छट्पटिरहेका मनहरू
सिल्भर मकमा लिपिएका फिक्का चियाको तरङ्गमा
दिनभरिको भूकम्पको कम्पन थेक्छन्।

छोराहरू क्याटिस-मटेङ्गा बोकेर जङ्गल खान्छन्
भाग्यले जुरायो भने
एक छाक भुटुवा वा झोलमा
शान्तिको जुलुस थर्काउँछन्।

साइरनको धुनमा आङ्मा नटाँसिएका टोक्रीहरू
आँगनमा कहिलेदेखि घोप्टो परिरहेका छन्
त्यसभित्र कैदी भएका चिङ्गनाहरू  
उनमुक्तिको चिः चिः नारा लगाइरहेका छन्।

सिकुवाको कुइनेटोमा झुक्रिएर दिनभर जीवन पचाएका बुढाहरू
साइरनको भरोसे विज्ञापन बोकेर
जिन्दगीको सिस्टममा भाइरस पाल्नुलाई
कान्छी दी-को भट्टीमा पस्दैछन्।

सेन्सलेस् चियाबारीको खप्पर कोमा’-मा पुगेको छ।
चाउरी परेर ल्याम्टा बनेका सरिरहरू
अँगेनामा लोकगीतको झिल्का ताप्दैछन्।

साइरनको आवाज नसुनिएको क्यौँ भइसक्यो
त्यो आवाज नसुनिएकै कारणले होला
विहान सात बजे मेलो हत्याउनलाई आमैहरू जुलुस हिँडेकै छैनन्।
हसिया नचाएर बाऊहरू सिपाही बन्नै सकेका छनैन्
टि भी सिरयलको क्रिटिसाइज चियाको बोटले सुन्न पाएकै छैन।
अनि सुइरोमा भाग्य नम्बर १,२,३को सपना देखेर
औँलाले भाँचि भाँचि गन्नै पाएका छैन।




                          

















Friday, July 15, 2011

निधारहरू

भाग्यको पलेँटी कसेर बसेका निधारहरू
जीवनका एब्स्ट्रयाक्ट रेखाहरू
पसिना जस्तै पुछ्न सकेकै छैन।
पुछ्नलाई ब्रान्डेट कम्पनीको रूमाल छैन।
निफान्नलाई व्यस्थित नाङ्गलो छैन।

फाटेका भाग्यको कलेवर लाएर बुख्याँचा भएका निधारहरू
समुद्रको चियो छाल आङ्मा छ्याप्नलाई र
घामको न्यानो ताप्नलाई
अझै, बुख्याँचा भइदिइरहेका छन्।

गन्हाउने इतिहासमा लिपिएका निधारका अक्षरहरू
बुढो रूखमा टाँसिरहेको छ ‘ख्रीष्ट’ जस्तै।

दिनहुँ निधारहरू सपनाको 'खुइ' काट्दै
उक्कालो, तेर्सो बाटोहरूमा
भीडहरूमा
सन्देहहरूमा
मलीन अनुहारको रङ्ग पोतेर लाइन लागिरहेका छन्
तर लाइन सकिएको छैन अझै
भीडहरूबाट
सन्देहहरूबाट।

बील्ज र फेसियल गरेका चिल्ला गालाहरू
पर्फ्यूम र पाउडर धसेका सुगन्धित मानसिकताहरू
छामेर,
निधारहरू, आफ्ना खस्रो गालाका पाटामा उम्रिएका
वर्तमाने डन्टीफोर छामेर चिच्याइरहेका छन्।

हरेक रात ऐनाअघि उभिएर घोरिँछन् निधारहरू
हरेक सपनामा बौरी उठ्छन् निधारहरू
अनि फेरि हरेक विहान सपना र भाग्यको सर्टिफिकेट बोकेर
उभिन्छन् निधारहरू
भीडहरूमा
सन्देहहरूमा।

गाउँ र देश

रङ्-रङ्ती जङ्गलको हाटबजारमा
सपनाको एउटा सानो पसल थापेर बसेकी
रामबहादुर, बलबहादुर र बुद्धिमानबहादुरका स्वास्नीहरू
आशाको बारीमा हलो-खेत जोत्दा-जोत्दै
त्यहीँ रगतका फाल्सा रोपेर हिँडेकी क्यौँ भयो
तर
परेलीका खोप्चाबाट तरल-तरल उम्रेर
छात्तीमा गाँठो हुँदै
बलबहादुरहरूको कुसुमे रूमालमा अल्झिएका दुःखहरू
प्यूरिफाइड,
देशको कुनै पानीले पुछ्न सकेको छैन, अझै।

साइनोको नाममा बाऊले छोडिदिएका खिया परेको बाक्साभित्र
गाउँको भुगोल सँधै आत्महत्या गरिरहेको छ।
अनन्त !
देशले कुनै गाउँ मरेको घोषणा पत्र बनाइदिएको इतिहास छैन।
‘पोस्टमार्टन’ गर्ने कुनै अस्पतालको डेरा थापेको इतिहास छनै।

शान्तिको झोला भिरेर हिँडेको यो देशको अनुहार
रात-रात फेडी फुकेर गाउँका निन्द्राहरू बिथोल्छ
अनि बिहान
ढोकामा
दर्शनको उखान सुनाउँदै
गाउँमा
शान्तिको एक अञ्जुली भिख उठाउँछ।

ओछ्यानहरू

हडतालको नारा लागेका भुँडीहरू
सपनाको बैँस
पूर्णिमाको रातमै फुल्छन् कि !
सोध्छन्..
बाजेले गाडी राखेको 'धराप' ओछ्यानहरूलाई।

छ्याप्छ्याप्ती आशाले भिजेका सिरानीहरू
निधारहरूले कहिले सुकाउन सकेनन्।
बरू ! निधारमा खुम्चिएका जीवनका कारङ्किरिङ धर्साहरू
ओछ्यानमा अहिलेसम्म 'फोटो कपी' भएर बसिरहेको छ।

उत्तानो परेर टुल्टुल चिहाएका ओछ्यानका आँखाहरू
कहिले रसाएनन् धुरीबाट चुहिएको सपनाहरूले।

हिसाब गन्दैछन् ओछ्यानहरू अहिले
नाङ्गै भएर लमतन्न सुतेका इच्छाहरूको।
भोकाएर मस्त निदाएका भुँडीहरूको।
हिमचुलीको रहर बोकेका मनहरूको।
रङ्गीन सपनाको होली खेलेका आँखाहरूको।
तर सपना, अहिले पनि ‘ब्लाक एन्ड वाइड’- मा नै छ।

आजन्म माया-प्रिति र
विश्वासको घुम्टो ओढेर कुरीरहेका ओछ्यानका प्रियतमाहरू
पाहुनाको निहुँमा सुत्न आएका सूर्य र चन्द्रबाट
दिन-रात, शीत बनिरहेका छन्।
अनि चुहिँदैछन
     तप् !
     तप् !!
  सपनाहरू
ओछ्यानहरूको आँखाबाट।